Prof. zw. dr hab. Zofia Rosińska

Instytut Filozofii

Uniwersytet Warszawski

Sylabus zajęć z antropologii filozoficznej dla studiów podyplomowych w roku 2014

(45 godzin)

Zajęcia będą miały charakter wykładu połączonego z konwersatorium. W pierwszym semestrze styczniu/lutym 2014 roku odbędzie się pięć spotkań trzygodzinnych, natomiast w drugim semestrze 2014 roku odbędzie się 15 spotkań dwu-godzinnych.

Antropologia filozoficzna jako całkowicie wyodrębniona dyscyplina wiedzy filozoficznej, której głównym pytaniem staje się pytanie o istotę człowieka, oraz próby odpowiedzi na to pytanie ukształtowała się w wieku dwudziestym. Za jej „ojca” uważany jest Max Scheler, a za jego kontynuatorów: H. Plessner, A. Gelhen.

Myśl antropologiczna uwikłana w szersze analizy filozoficzne – metafizyczne, epistemologiczne, estetyczne i moralne – jest obecna już w filozofii starożytnej, a proces jej wyodrębniania się obserwujemy od nowożytności.

Na spotkaniach styczniowych główną kategorią uczynimy kategorię „doświadczenia kulturowego”. Kategoria ta pozwala łączyć antropologię filozoficzną z antropologiczną filozofią kultury. Przyjmujemy bowiem założenie iż nie ma człowieka bez kultury. Zatem doświadczenie antropologiczne, czyli doświadczenie jednostkowe, staje się przedmiotem analizy filozoficznej o ile jest wyrażone, czyli staje się doświadczeniem kulturowym.

Program spotkań styczniowych:

11 styczeń – Charakterystyka dziedzin: antropologia filozoficzna, antropologiczna filozofa kultury, kulturoznawstwo, antropologia. Wykład pt. „Przekraczanie i opór”

Dyskusja na temat tez prezentowanych w wykładzie

18 styczeń – wykład pt. „Doświadczenie kryzysu”

Konwersatorium: E. Husserl, Kryzys europejskiego człowieczeństwa, s. 11-51 (xero w teczce)

25 styczeń – wykład pt: W poszukiwaniu europejskości

Konwersatorium: L. Kołakowski, Szukanie barbarzyńcy w : tenże „Czy diabeł może być zbawiony …”, s. 11-24 (xero w teczce)

1 luty – wykład pt. „Przygodność aksjologiczna”

Konwersatorium: F. Nietzsche, O prawdzie i kłamstwie w poza moralnym sensie, w tenże, Pisma pozostałe, (xero w teczce)

8 luty – wykład pt. „Doświadczenie emigracyjne”

Konwersatorium:

· H-G Gadamer, „Prawda i metoda”, s. 324-353 (xero w teczce)

· H. Arendt, „My uchodźcy” (tekst dostępny w internecie)

· G. Agamben, „My uchodźcy” ( tekst dostępny w internecie)

Semestr drugi

W semestrze drugim będziemy analizować przede wszystkim teksty z wyodrębnionej antropologii filozoficznej.

Każdemu poświęcimy dwa lub trzy spotkania.

Pierwszymi będą teksty I. Kanta: „O obowiązkach wobec samego siebie w ogóle”,

„O świadomości samego siebie i egoizmie”,

„O rzekomym prawie kłamania z miłości bliźniego”

„Apologia zmysłowości”

Wszystkie cztery teksty są w „Przegląd Filozoficzny”, 2004 nr.4, s. 7-49

I. Kant, „Antropologia w ujęciu pragmatycznym”, IFIS PAN, 2005 (Wybrane fragmenty)

Następnymi będą:

· M. Scheler, „Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy”, PWN, 1987( wybrane fragmenty)

· H. Plessner, „Pytanie o conditio humana. Wybór pism”, Warszawa, 1988 (wybrane fragmenty)

· Gehlen, „W kręgu antropologii i psychologii społecznej”, Czytelnik, 2001(wybrane fragmenty)

· R. Ingarden, „Książeczka o człowieku”, Kraków, 1987

· K. Wojtyła, „Zagadnienie podmiotu moralności”, Lublin, 1991 lub tenże, „Osoba i czyn”, Lublin, 2000

Ostateczny wybór fragmentów zostanie dokonany po przedyskutowaniu ze studentami.