Nazwa pola |
Treść |
||
Nazwa przedmiotu po
polsku |
Wybrane
zagadnienia współczesnej filozofii Analiza
tekstu filozoficznego |
||
Jednostka
prowadząca
(wydział lub instytut) |
Instytut
Filozofii |
||
Liczba godzin (30, 40, 60...) |
30+30 |
||
Forma/typ zajęć (wykład, ćwiczenia,
konwersatorium itp.) |
Wykład
i ćwiczenia (analiza tekstu
filozoficznego) |
||
Wymagania wstępne (jeśli dotyczy) |
Wymagania formalne (nazwy
przedmiotów, których wcześniejsze zaliczenie jest niezbędne) |
Kurs
filozofii starożytnej i nowożytnej. |
|
Założenia wstępne (umiejętności i
wiedza, z którymi student powinien zjawić się na pierwsze zajęcia) |
Wiedza
z zakresu filozofii europejskiej obejmująca okres do połowy XIX wieku.
Umiejętność posługiwania się terminologią filozoficzną i sprawność w interpretacji nowożytnych tekstów
filozoficznych. Znajomość idealizmu transcendentalnego Kanta. |
||
Skrócony opis
przedmiotu
(do 1000 znaków, rozszerzenie sformułowań z nazwy przedmiotu, powiązanie z
innymi przedmiotami): |
W toku zajęć omawiane będą wybrane
kierunki filozofii nowoczesnej i ponowoczesnej tj. fenomenologia,
hermeneutyka, psychoanaliza, pragmatyzm, poststrukturalizm. Filozoficzne rozstrzygnięcia
rozpatrywane będą w związku ze sztuką, zmianami jakim podlega praktyka
artystyczna od czasów awangardy, współczesną pozycją podmiotu w kulturze i
nowymi strategiami walki z przemocą i zewnętrznymi ograniczeniami twórczego
myślenia. . |
||
Pełny
opis przedmiotu
(do 4000 znaków, rozszerzenie krótkiego opisu, informacja o szacowanej
liczbie godzin, którą student powinien przeznaczyć na osiągniecie efektów
uczenia się)): |
Na
zajęciach omawiane będą wybrane kierunki filozofii nowoczesnej i
ponowoczesnej tj. fenomenologia, hermeneutyka, psychoanaliza, pragmatyzm,
poststrukturalizm.. Punktem wyjścia będzie Schopenhauerowskie odejście od nowożytnego
idealizmu niemieckiego oraz
Nietzscheański zwrot ku filozofii
życia antycypujący współczesne wersje krytyki metafizyki obecności i
filozoficzne strategie ujawniania negatywnych konsekwencji jej wielowiekowej dominacji.
Omawiana będzie zarówno fenomenologia Husserla, jak i jej Heideggerowskie
przekroczenie oraz wpływ jaki wywarła myśl Heideggera na jego filozoficznych
krytyków i zarazem następców. (Gadamera, Derridę..). W
trakcie omawiania tekstów pochodzących z różnych nurtów współczesnej filozofii
powracać będą kwestie prawdy, pewności, sensu, obecności zarówno w odsłonach
hermeneutycznych jak i
dekonstrukcyjnych, w których poddawane są one transpozycjom i
przemieszczeniom. Rozważana
będzie problematyką tzn. „słabego podmiotu” we współczesnej filozofii, podjęty
zostanie krytyczny namysł nad interpretacją i granicami przedstawienia,
dyskursywnością i figuralnością, nad kwestią inności, relacją między sztuką i
filozofią, współczesnym ‘otwarciem’ granic estetyki, jej odejściem od
autonomizmu i przeformułowywaniem badawczych zadań. |
||
Zakres
poszczególnych tematów |
1.Schopenhauerowska
metafizyka woli ( „powrót do Kanta” ponad spekulatywnym idealizmem i racjonalizmem, etyka oparta na współczuciu,
poznawcza rola sztuki) 2. Przewartościowanie
wartości i filozofia życia Fryderyka Nietzschego (zwrot ku greckiej tragedii,
krytyka poznania, figura filozofa-artysty)
3. Amerykański
pragmatyzm; sztuka jako doświadczenie według Johna Deweya. 4. W
poszukiwaniu pewności poznawczej projekt fenomenologii Edmunda Husserla. 5. Hermeneutyka
jako sztuka interpretacji (W. Dilthey). 6. Ontologia
fundamentalna Martina Heideggera; 7 .
Heideggerowskie myślenie sztuki i przestrzeni. 8. Hermeneutyka
filozoficzna Hansa Georga Gadamera 9. Cielesna
percepcja świata w fenomenologii Mauricea Merleau Ponty’ego. 10. Nieświadomość, fantazja, sztuka; psychoanaliza Freunda i psychoanalityczne myślenie
sztuki ( S. Freud i H. Segal) 11. Postmodernizm według Wolfganga Welscha. 12. Strategia dekonstrukcji Jaquesa Derridy i jej wpływ na architekturę. 13. Filozofia J. F. Lyotarda i
G. Deleuze’a wobec problemu nieprzedstawialności,
brzydoty i deformacji w sztuce współczesnej. 14. Polityka jako rekonfiguracja
dzielenia postrzegalnego - Jacques Rancière i jego
namysł nad podziałem zmysłowości. 15. Kolokwium zaliczeniowe |
||
Efekty uczenia się (o tym więcej w
pliku „instrukcja”) |
nabyta
wiedza |
Student
zyskuje znajomość kwestii
podejmowanych przez nowoczesnych i ponowoczesnych filozofów tj. krytyka metafizyki obecności, problem prawdy
w hermeneutyce i pragmatyzmie, jej zdarzeniowość. Zna problem granic
interpretacji i przedstawieniowości, Potrafi opisać. pozytywne i negatywne
konsekwencje stosowania strategii dekonstrukcji w różnych dziedzinach życia i
sztuki. Zna różne wersje myśli
fenomenologicznej. |
|
nabyte umiejętności |
Student
twórczo stosuje nowoczesne i ponowoczesne rozstrzygnięcia teoretyczne do
analiz współczesnych zjawisk z zakresu kultury i życia społecznego. Student
potrafi wykorzystać wiedzę filozoficzną do refleksji nad współczesną praktyka
artystyczna, a wyniki pracy badawczej potrafi sformułować i przedstawić w
wypowiedzi ustnej oraz pisemnej. |
||
nabyte kompetencje
społeczne |
Student ma
głęboką świadomość wagi, jaką odgrywa refleksja filozoficzna we współczesnej
kulturze. Rozwija
zdolność samodzielnego problematyzowania zjawisk obserwowanych we
współczesnej sztuce i życiu. Student
potrafi w krytyczny sposób bronić własnych sądów wartościujących oraz potrafi
je odnieść do różnych dziedzin życia społecznego. |
||
Metody i kryteria
oceniania
(skąd będzie się brała ocena końcowa, co trzeba zrobić, by zdobyć
poszczególne oceny): |
Podstawą do wystawienie oceny końcowej będzie: - obecność na zajęciach - stopień przyswojenia tekstu zadanego do przeczytania oraz umiejętność krytycznej analizy poruszanych w nim kwestii; -aktywność studenta w czasie zajęć (sprawność w operowaniu materiałem problemowym w dyskusyjnej wymianie argumentów); - indywidualne podejmowanie pracy dodatkowej polegającej na przygotowaniu materiałów ilustracyjnych do zajęć bądź tematów związanych z problemami dyskutowanymi na zajęciach, - pozytywny wynik
z końcowego kolokwium. |
||
Sposób zaliczenia (do wyboru jedno z
trojga: egzamin, zaliczenie na ocenę, zaliczenie) |
Zaliczenie na ocenę
|
||
Punkty ETCS (o tym więcej w
pliku „instrukcja”) |
|
||
Rodzaj przedmiotu (podstawowy lub
kierunkowy) |
kierunkowy
|
||
Metody dydaktyczne (np. wykład,
dyskusja, analiza i interpretacja tekstów źródłowych, indywidualne projekty
studenckie itp) |
Dyskusja, analiza i interpretacja tekstów
źródłowych, analiza materiałów także wizualnych, indywidualne projekty
studenckie. |
||
Literatura (wymagana lub
zalecana) |
Fragmenty
następujących prac: A.
Schopenhauer „Świat jako wola i przedstawienie” , tł . J. Garewicz, PWN,
Warszawa, 1994, t. I , II lub J. Garewicz „Schopenhauer” (z :”Wyboru pism”).. F.Nietzsche „Wiedza radosna”, tegoż: „Pisma
pozostałe.”, tegoż: „Narodziny tragedii z ducha muzyki” w; „Narodziny
tragedii..”, tł. L Staff, Kraków, 2005, str.17 – 79 E.
Husserl „Idee fenomenologii i fenomenologicznej filozofii”, t I i II.PWN, Warszawa, 1967 oraz tegoż: „Kryzys nauk
europejskich i fenomenologia transcendentalna”. M.
Heidegger „Bycie i czas”, przekł. B. Baran, Warszawa, 1994, tegoż: „Budować
mieszkać, myśleć”, przekł. J. Mizera, w: ”Odczyty i rozprawy”, tegoż: „O źródle dzieła sztuki”, w: „Sztuka
i filozofia” 5,/92, str. 9-42 M.
Merleau-Ponty „Oko i umysł. Szkice o malarstwie”, Gdańsk, 1996. J.
Dewey „Sztuka jako doświadczenie” tł. A. Potocki, Wrocław, Warszawa, Kraków,
1975, str. 5-100. H.
G. Gadamer „Rozum, słowo dzieje” oraz
tegoż: „Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol, święto”, przekł. K.
Krzemieniowa, Warszawa, 1993, str. 3-71; H.
Ineichen „Hermeneutyka jako teoria wykładni
tekstów”, w: „Wokół rozumienia. Studia i szkice z hermeneutyki”, red. G.
Sowiński, Kraków 1993; H.
Kramer „Pojęcie doświadczenia hermeneutycznego. Alternatywa wobec Gadamera”,
w: „Przegląd Filozoficzny”, 14 / 2005. S.
Freud „Mojżesz Michała Anioła”, w: „Sztuki plastyczne i literatura”, KR,
Warszawa, 2009 H.
Segal,
„Freud i sztuka” oraz „Sztuka i pozycja depresyjna” ,w: tejże
„Marzenie senne, wyobraźnia, sztuka”, przeł. P. Dybel. Kraków 2008 W. Welsch
„Nasza postmodernistyczna moderna”; . Wilkoszewska
„Wariacje na postmodernizm"; Kraków, 2008, J.
F. Lyotard „Filozofia i malarstwo w dobie
eksperymentu”, przeł. M. P. Markowski, W „Postmodernizm. Antologia
przekładów”, red. R. Nycz, Kraków, 1998; J.
Derrida „Pismo filozofii” , Kraków, 1992; tegoż „O gramatologii” , J. Rancierre
„Estetyka jako polityka”, przekł. J. Kuryła, P. Mościcki, Warszawa, 2007,
str. 5-13 i 20-39;także „Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum.
M. Kropiwnicki, J. Sowa, Korporacja Ha!art, Krakow 2007.. |
||
Imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu |
Magdalena Borowska, |
||
Język wykładowy |
polski |
||