Informacje o projekcie
Tytuł projektu: Filozofia muzyki. Metafizyczne, fenomenologiczne i dekonstruktywistyczne ścieżki badań nad muzyką, jej teorią i praktyką
Kierownik projektu: dr Małgorzata A. Szyszkowska
Realizatorzy projektu: dr Małgorzata A. Szyszkowska, dr Gabriela Kurylewicz, dr Joanna Michalik
Finansowanie: Narodowe Centrum Nauki
Typ projektu: OPUS 12
Czas trwania: 2017–2020
Instytucja realizująca: Uniwersytet Warszawski, Instytut Filozofii
Cele. Ogólnym celem projektu jest uaktualnienie stanu wiedzy oraz zaproponowanie nowych badań w dziedzinie filozofii muzyki. Szczegółowym celem projektu jest wskazanie na kulturotwórczy, filozoficzny i pajdetyczny charakter zjawiska muzyki. Muzyka ukazana zostanie jako proces, doświadczenie i praktyka w najgłębszym sensie uzdrawiająca i rozwijająca, jako sfera współdziałania, rozumienia i doznawania. Podejmowane badania zmierzają do ukazania wielowymiarowości i złożoności zjawiska muzyki a także uzdrawiającego, rozwijającego oraz wychowującego charakteru doświadczenia muzyki. Ukazując muzykę jako dziedzinę słuchania, a także rozwijania, ulepszania, kształtowania i nieustannego poszerzania obszaru ludzkiego doświadczenia, projekt wskazuje na muzykę jako na czynnik formujący, kulturę duchową i intelektualną, na mousikē. Ostatecznie projekt przyjmuje takie rozumienie filozofii muzyki, w którym jest ona nie tyle badaniem ambicji czy możliwości muzyki, ale w którym muzyka widziana jest jako filozofia i wychowanie. Wracając do muzyki w jej starożytnym znaczeniu – mousikē– projekt sugeruje, że filozofia
muzyki nie tylko nie zestarzała się, ale że właśnie dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek wcześniej filozofia muzyki potrzebna jest, aby wyjaśnić i zrozumieć odczuwane szeroko pajdetyczne, katarktyczne i terapeutyczne strony doświadczenia muzyki.
Rezultaty badań upublicznione zostaną w serii anglojęzycznych artykułów publikowanych w wysoko punktowanych czasopismach oraz w trzech publikacjach: (1) antologii klasycznych tekstów źródłowych, (2) antologii tekstów współczesnych oraz (3) monograficznym tomie tekstów autorskich.
Badania realizowane w projekcie. Projekt realizowany będzie przez kierownika oraz trzech współpracowników w ramach trzech zadań badawczych realizując wyznaczone w projekcie cele w oparciu o metafizyczne, fenomenologicznohermeneutyczne i fenomenologiczno-dekonstruktywistyczne metodologie badawcze.
- Historyczne poszukiwania metafizycznej współcześnie żywej teorii muzyki w oparciu o badania wybranych tekstów klasycznych starożytnych, średniowiecznych i renesansowych
- Fenomenologiczno-hermeneutyczne badania doświadczenia muzyki, uzdrawiającego działania śpiewu oraz fenomenologii słuchania
- Dekonstruktywistyczne studia najnowszych zjawisk w muzyce oraz badania na gruncie egzystencjalnej fenomenologii doświadczenia sfery audialnej
Każde z podjętych zadań zmierza do ukazania złożoności muzyki jako dziedziny poznania, twórczości a zarazem jednostkowego i społecznego rozwoju. Badania prowadzone będą także we współpracy (w ramach seminariów naukowych) z ośrodkami akademickimi: Uniwersytetem Muzycznym im. F. Chopina, Uniwersytetem Medycznym w Warszawie, Uniwersytetem Gdańskim, Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Instytutem Warburga, Southern Illinois University Carbondale i Royal College of Music w Londynie. Interdyscyplinarny charakter projektu wynika także z zaproszenia do konsultacji wybitnych muzyków, znakomitych pedagogów muzycznych oraz przedstawicieli nauk medycznych.
Powody podjęcia tematyki
◦ niewystarczające przyswojenie literatury światowej w zakresie filozofii muzyki
◦ niewiele nowych badań w zakresie filozofii muzyki
◦ potrzeba rozpoznania i zrozumienia roli oraz znaczenia doświadczenia muzyki, które zajmuje
obecnie w życiu społecznym i indywidualnym miejsce zasadnicze
◦ potrzeba (wyzwanie) przedstawienia nowej metafizycznej teorii muzyki w oparciu o tradycję
filozoficzną
◦ potrzeba wypracowania metod rozumienia nowych zjawisk dźwiękowych w obszarze
najnowszej muzyki i doświadczeń audialnych