Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Fenomen dobra”

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Centrum Badań im. Edyty Stein
zaprasza do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej
Fenomen Dobra
Poznań 27-28 listopada 2014

Szanowni Państwo,
po raz jedenasty Centrum Badań im. Edyty Stein UAM ma zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w konferencji poświęconej różnym zjawiskom kultury. Tegoroczną refleksję zamierzamy poświęcić fenomenowi Dobra.

Umiejętność rozróżniania dobra i zła – jak zwykło się sądzić  ̶ jest umiejętnością rozumu. Jej brak jest nie tylko jego katastrofą, ale i upadkiem człowieka. Od tysięcy lat trwa spór o istotę tego upadku, a wraz z nim o istotę filozofii, często rozstrzygany na korzyść dobra, jako wartości dla niej podstawowej. Już w starożytnych debatach, szczególnie greckich, dobru przyznaje się moc zasady stwórczej makro i mikrokosmosu, idei regulatywnej nierozdzielnie związanej z pięknem, którą wrażają pojęcia kalosagathon i phil agathos, czy triadycznie powiązanej i z pięknem, i z prawdą. Tradycja judaistyczna dookreśli wielkość dobra przez biblijne odniesienia do stwórczego dzieła Jahwe, które „Bóg widział, że było bardzo dobre” (Rdz 1,31).

Wieloaspektowość dobra świadcząca o jego wszechmocy, kreatywności i sile oddziaływania odnotowana w starożytności zakreśli podstawy do odrębnej dyscypliny filozoficznej –agatologii, która uwzględniając obie tradycje przyda mu, w przeciwieństwie do zła, mocne podstawy ontologiczne. Dla refleksji filozoficznej zarysują się problemy: Boga jako Dobra, wartości absolutnej, a także problem dobra stworzonego.

Dzieje myśli będą rejestrować rozmaite powiązania między dobrem i złem, kreśląc mniej lub bardziej przekonywujące ich architektury. Historia ludzkości odnotuje porażające przejawy zła i próby zapobiegania im czy przezwyciężania. Zaskakująca, aczkolwiek badawczo ciekawa, nie jest ich różnorodność, jak i trwałość toczonych wokół nich dyskusji, lecz uzasadnione współcześnie antropologicznie uogólnienie, że życie ludzkie nie może podlegać jako wartości regulatywnej zasadzie zła. Nie odnotowano w dziejach ludzkości ani jednostkowej egzystencji, wartości zła jako porządkującej życie wspólnoty czy konkretnego człowieka. Dużo wcześniejsze uogólnienie tego stanu rzeczy znajdujemy w Biblii, a w szczególności w apokaliptycznym stwierdzeniu, iż: „Każda bestia ma swoją łzę”.

Funkcjonowaniu tej wartości na gruncie religijnym, kulturowym, społecznym, narodowym, politycznym, rodzinnym, jednostkowym przyglądają się badacze różnych dyscyplin naukowych dochodząc do rozmaitych wniosków z uwagi na stosowane narzędzia poznawcze i własne przekonania światopoglądowe czy opisywane obszary kulturowe.

Czy dobro jawi się jako atrybut ludzkości, człowieczeństwa?, czy dobro stanowić może przeszkodę w realizacji siebie?, czy jest przeszkodą dla naszej wolności?; czy w imię osiągnięcia jej pełni należy zrzucić z siebie podwójne kajdany dobra i zła? Czy, wręcz przeciwnie, jedynie „królestwo dobra”, w którym rozbrzmiewa hymn Benedykta „By chronić dobro”, jest w stanie zabezpieczać nasze człowieczeństwo?

Lévinasowskie „nienasycone pragnienie dobra”, które wyznacza szlak „innej metafizyki”, Ricoeurowskie „wydobywanie dobra”, które zakreśla obszar „humanistyce nadziei”, Gadamerowska refleksja o „kruchości życia”, która buduje nową hermeneutykę wpisującą się w wymiar praktyczny i terapeutyczny filozofii, to tylko niektóre możliwe odpowiedzi na postawione pytania. Pomiędzy nimi znajdują się miejsca na ujawnienie innych, ożywiających dyskusję wokół Stwórczej ̶ Boskiej i wartościotwórczej – ludzkiej, społecznej idei dobra. Nasze przemyślenia w inicjowanym polu problemowym już w tym momencie wiążą się z wcześniej rozważanymi fenomenami. Fenomen daru uruchamia bowiem refleksję nad powinnością czynienia dobra; powinnością, która jawi się jako zaszczyt, jako wybranie. Fenomen mądrości natomiast powinność tę nie tylko określa jako dar człowieczeństwa, ale umiejętność, która jest jego istotą. Mądrość jako umiejętność czynienia dobra stanowić zatem może zaczyn dla organizowanej przez Centrum Badań im. Edyty Stein tegorocznej sesji „Fenomen dobra”.

Zapraszając Państwa do pogłębionej refleksji nad fenomenem dobra prosimy o nadsyłanie abstraktów z podaniem tytułu i streszczenia planowanego wystąpienia (długość 900 znaków, interlinia 1), z podaniem stopnia naukowego i afiliacji wraz z adresem mailowym do dnia 30 września 2014 roku na adres cbes@amu.edu.pl z dopiskiem Fenomen dobra. Decyzję o przyjęciu referatów otrzymają Państwo drogą mailową w nieprzekraczalnym terminie 12 października 2014. Przewidujemy opłatę konferencyjną w wysokości 350 zł. Pokryje ona koszty organizacyjne, wyżywienie oraz częściowo koszty publikacji pokonferencyjnej. Opłata nie obejmuje kosztu noclegów, deklarujemy jednak pomoc w ich rezerwacji.

Wszelkich dodatkowych informacji możecie Państwo spodziewać się w szczegółowym informatorze konferencyjnym, który wraz z programem roześlemy do PT Referentek i Referentów do 15 października 2014.

W imieniu Rady Centrum Badań im. Edyty Stein
Dyrektor prof. dr hab. Anna Grzegorczyk